Ten geleide
dr. Victor Chel, hoofd opleiding
Voor u ligt het jaarbericht 2017, dat aan de hand van verschillende beschouwingen en verslagen een aansprekende terugblik op het opleidingsjaar 2017 geeft. Een jaar waarin wederom duidelijk werd dat de trend van een groeiende belangstelling voor de ouderengeneeskunde zich voortzet.
Een jaar ook waarin het Capaciteitsorgaan besloten heeft om het aantal opleidingsplaatsen voor het specialisme ouderengeneeskunde per 2018 met 86 te laten groeien, terwijl het aantal opleidingsplaatsen voor de overige specialismen gelijk blijft of afneemt.
Het kennis- en ervaringsniveau van de nieuwe kandidaat-aios bleek dit jaar wederom hoog.
Wij zijn er in Leiden trots op dat, dankzij een kritische selectie en een gezamenlijk streven de lat hoger te leggen en te excelleren, de specialisten ouderengeneeskunde die de opleiding dit jaar hebben verlaten, geheel conform de missie van onze opleiding, weer echte visitekaartjes van onze opleiding en ons mooie veelzijdige vak zijn: specialisten ouderengeneeskunde 2.0.
Aios omschrijven de ouderengeneeskunde als het vak van de toekomst: volop in ontwikkeling, een veelzijdig specialisme, generalistisch maar ook specialistisch, een vak met uitdagende complexe problematiek, door multimorbiditeit en polyfarmacie de richtlijnen voorbij, een vak voor mensen die oprechte interesse hebben in de (oudere maar heel vaak ook jongere) medemens, die van moeilijke puzzels houden, oog hebben voor wat er toe doet in het leven en vooral ook gericht zijn op samenwerking, want voor de ouderengeneeskunde moet je echt een teamspeler zijn, een teamspeler die zijn werkterrein steeds meer ook buiten het verpleeghuis zal vinden, in het ziekenhuis en vooral ook in de eerste lijn.
De Specialisme Ouderengeneeskunde Opleiding Leiden maakt samen met de vervolgopleiding Huisartsgeneeskunde deel uit van de afdeling Public Health en Eerstelijns Geneeskunde (PHEG) van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) die naast genoemde vervolgopleidingen ook de disciplines Sociale Geneeskunde, Medische Antropologie en E-health omvat.
1. Onderwijs en organisatie
1.1 Samenwerking met de huisartsopleiding
Prof. dr. Anneke Kramer, hoofd huisartsopleiding LUMC
Vorig jaar schreef ik: ‘Om goede medische zorg te kunnen blijven bieden aan de steeds ouder wordende Nederlandse bevolking zullen de specialist ouderengeneeskunde en de huisarts elkaar steeds meer nodig hebben. Er komen steeds meer ouderen die ook nog eens langer thuis wonen. Dit heeft tot gevolg dat de huisarts in toenemende mate te maken krijgt met kwetsbare ouderen; kwetsbaar omdat functies minder worden en ze afhankelijk worden van anderen; kwetsbaar omdat ze allerlei ziektes krijgen en veel medicatie gebruiken; kwetsbaar omdat ze steeds minder hun sociale leven kunnen organiseren. Dit vraagt andere vaardigheden van de huisarts dan de gebruikelijke. Proactief handelen, het gesprek aangaan met de oudere over wat deze nog wil in het leven, rekening houden met de mantelzorg, samenwerken met thuiszorg en wijkverpleegkundige, polyfarmacie en ga zo maar door. De specialist ouderengeneeskunde is – de naam zegt het al – gespecialiseerd in zorg voor ouderen buiten het ziekenhuis. Deze expertise hebben we als huisarts hard nodig, zeker waar het complexe situaties aangaat.
Maar ook de specialist ouderengeneeskunde heeft de huisarts nodig. De huisarts kent de oudere meestal goed, weet haar of zijn voorgeschiedenis, wat iemand prettig vindt in de omgang e.d. Omdat ouderen langer thuis wonen, zijn ze er meestal slecht aan toe als ze naar het verpleeghuis moeten.
Direct naar
- 1.1 Samenwerking met de huisartsopleiding
- 1.2 Uit de module Extramuraal
- 1.3 Interprofessioneel opleiden
- 1.4 Wetenschappelijk onderzoek binnen het onderwijs
- 1.5 Wetenschapsavonden ouderengeneeskunde
- 1.6. Opleiden in Leiden
- 1.7. Docentprofessionalisering
- 1.8. Selectieprocedure 2017
- 1.9 Representativiteit en etiquette
- 1.10. Internationale samenwerking met ‘University of Nottingham’
- 1.11. Publiekssymposium 20-jarig bestaan opleidingsinstituut
- 1.12. Kwaliteitsbeleid
- 1.13. De opleiding en het coschap ouderengeneeskunde in Leiden
2. Onderzoek
2.1. Inleiding
prof. dr. Wilco Achterberg
Waarom is de wetenschap eigenlijk op deez’ aard? Omdat wij afstammen van de Homo Curioso, de nieuwsgierige mens die alles wil weten, alle dingen wil ontrafelen, en proberen alle dingen te laten lopen zoals wij dat willen. Onze patiënt loopt over van de onbekende variabelen, de verschillende in de war geraakte ziekte processen en nadelige gevolgen op meerdere gebieden van het functioneren. Vandaar dat wij het belangrijk vinden om goed wetenschappelijk onderzoek te doen naar de problemen die wij in de dagelijkse praktijk zien, goed onderwijs te geven aan onze AIOS, onze afgestudeerde collega’s op de hoogte te houden van de nieuwste ontwikkelingen om onze zorg steeds beter te laten zijn, en ook steeds beter te laten aansluiten bij de wensen van de fragiele oudere medemens.
In onze onderzoekslijn ‘geriatrics in primary care’ dat we samen met de huisartsgeneeskunde doen (Prof Dr Jacobijn Gussekloo), doen er zo’n 30 promovendi onderzoek naar uiteenlopende onderwerpen die allemaal voor de praktijk van belang zijn. Binnen de ouderengeneeskunde proberen we het onderzoek te focussen op een aantal thema’s:
3. AIOS en AIOTO’s
3.1. Namens de jaarvertegenwoordiging aios 2017
Anne van den Dorpel
et als onze doelgroep, is het mooie vak van de specialist ouderengeneeskunde aan het groeien en bloeien. Met de toenemende vergrijzing is de ouderengeneeskunde het vak van nu én van de toekomst. Wij zien dat steeds meer jonge enthousiaste aios starten met de opleiding, er komt meer ruimte voor persoonlijke leerdoelen en de aios hebben hogere verwachtingen van de opleiding. Hier zijn we erg blij mee.
Als jaarvertegenwoordiging zijn we de schakel tussen de aios en opleiding. Uit elk jaar nemen twee aios plaats in de jaarvertegenwoordiging. Zij komen om de zes weken samen met de hoofd van de opleiding om de stem van de aios te vertegenwoordigen.In dit overleg kunnen we problemen aankaarten, feedback geven op het onderwijs, processen optimaliseren en vanuit de opleiding zelf kan ook terugkoppeling naar de aios plaatsvinden. Door de verjonging van de opleiding neemt ook de kennis en ervaring en verwachting van de opleiding toe en als jaarvertegenwoordiging proberen we de wensen van de aios zo goed mogelijk te realiseren.
4. Kaderopleidingen en opleiding Bijzonder bekwaamheid
4.1. Kaderopleiding Leiderschap en organisatie voor specialisten
ouderengeneeskunde
Om aan deze wens tegemoet te komen zal eind 2018 in Leiden de nieuwe kaderopleiding Leiderschap en organisatie voor specialisten ouderengeneeskunde van start gaan. Interprofessioneel opleiden, wat een speerpunt van ons is, zal ook in deze opleiding centraal staan door nauwe verwevenheid met de kaderopleiding Beleid en beheer voor huisartsen. Verwacht wordt dat deze deels gezamenlijke kaderopleiding bijdraagt aan een betere samenwerking tussen huisarts en specialist ouderengeneeskunde en een verdere versterking van een toekomstbestendige ouderenzorg.
Medewerkers
Ook op het personele gebied is de opleiding fors gegroeid. In 2017 werd van zeven zeer gewaardeerde docenten en collega’s afscheid genomen:
- Peter Buwalda, specialist ouderengeneeskunde
- Joke Crul, huisarts
- Astrid Clocquet, specialist ouderengeneeskunde
- Janine van Kooten, specialist ouderengeneeskunde
- Jesseke de Man, beleidsmedewerker
- Gwen Posthuma, psycholoog
- Peter Thijs, huisarts
- Annelore van Dalen,, specialist ouderengeneeskunde
- Rolande Franx,, psycholoog
- Angela van der Geest,, beleidsmedewerker
- Vera Grond,, specialist ouderengeneeskunde